به‌کارگیری سیستم‌های اطلاعات جغرافیایی در مدیریت بحران و سوانح_بخش هشتم

مدیریت بحران به عنوان تخصصی علمی و کاربردی، مستلزم برخورداری از مهارت ها، ابزار ها و عوامل گوناگونی است. یکی از ابزار های مهم مورد استفاده در زمینه مدیریت بحران سیستم اطلاعات جغرافیایی(GIS) می باشد.

همانطور که در تعریف مدیریت بحران گفته شد مجموعه اقدام هایی است که قبل از وقوع، در حین وقوع و بعد از وقوع بحران، جهت کاهش هر چه بیشتر آثار و عوارض آن انجام می گیرد. اما متاسفانه در برخی از کشورها نظیر کشور ما مدیریت بحران تنها پس از وقوع بحران اعمال می‌گردد و با توجه به این که ایران به شدت از مسایل و مشکلات فیزیکی، اجتماعی و اقتصادی ناشی از بلایای طبیعی رنج می‌برد، به نظر می‌رسد سیستمی یکپارچه که بتواند سرعت و کیفیت تصمیم گیری‌های معطوف به حوادث را افزایش دهد و با ارائه اطلاعات صحیح و کاربردی، بر تصمیم گیری‌ها در مواقع لزوم اثر بگذارد ضروری است .

سیستم اطلاعات جغرافیایی محیطی ایده آل برای برنامه ریزی است و می تواند به عنوان یک ابزار قدرتمند جهت ارزیابی ریسک بلایای طبیعی همچون زلزله، سیل، خشکسالی، طوفان، زمین لغزش و ... بکار گرفته شود به این معنا که با طبقه بندی تجزیه وتحلیل داده ها و ارائه نقشه های گرافیکی میزان خطر وخطر-پذیری را در طیف گسترده ای بدست آورد.

مدیریت بحران با استفاده از این نقشه ها می تواند مکان و تشخیص میزان و قدرت تخریب را بشناسد و همچنین  جهت مقابله با آن قدرت تصمیم گیری و برنامه ریزی و امکانات و ابزار و تجهیزات مورد نیاز و راهکارهای مقابله با آن را پیدا کند. استفاده مناسب از زمان و مکان بعمل آورد. در نتیجه اثرات خسارات را کاهش دهد. ازجمله کاربرد های اساسی GIS در مرحله پیش از بحران تهیه نقشه های پهنه‌بندی خطر است.

تهیه نقشه های پهنه بندی میزان خطر در خصوص زمین  لغزش ها

صدمات و خسارات ناشی از زمین‌لغزش ها، امری مهم و قابل ملاحظه است که متأسفانه در اغلب موارد نادیده گرفته می‌شود. برای پیشگیری از خسارات و تلفات و یا حداقل کاهش گستردگی و دامنه آن، شناخت مناطق ناپایدار ضروری است. با شناخت مناطق با خطر نسبی بالا و پیش‌بینی‌های قبلی می توان از بروز تلفات و خسارات مستقیم و غیرمستقیم پیشگیری نمود و مانع از اتلاف سرمایه های ملی شد. بدین گونه که این اقدام به مدیران شهری و روستایی این امکان را می دهد که با اقدامات پیشگیرانه شامل شناسایی محدوده های خطر وقوع زمین‌لغزش، ارائه راهکارهایی برای ایمن‌سازی مناطق مسکونی، تأسیسات روبنایی و زیر بنایی تصمیمات لازم را برای توسعه فیزیکی صحیح مراکز شهری و روستایی فراهم کنند. بعلاوه با انتقال و جابجایی محدوده هایی که در معرض خطر وقوع زمین‌لغزش قرار دارند، در راستای کاهش خطرات احتمالی تصمیمیات لازم را در مناطق شهری و روستایی اتخاذ نمایند.

به همین منظور ابتدا به شناسایی هر یک از عوامل موثر بر وقوع زمین لغزش در مناطق مورد مطالعه پرداخته و نقشه هر یک از شاخص ها تهیه و در نتیجه همپوشانی شاخص های موثر نقشه نهایی با توجه به وزن هر شاخص در پنج کلاس بسیار کم خطر، کم خطر، خطر متوسط، پر خطر و بسیار پر خطر  تهیه می گردد.

منبع: www.madadkar.org

دوره آموزشی سیستم‌های اطلاعات جغرافیایی در مدیریت بحران و سوانح

مدرس: دکتر جوی زاده

مدت دوره آموزشی: 50 ساعت

دسته بندی :
برچسب‌ها: مدیریت بحران, GIS و مدیریت بحران, سیستم اطلاعات مکانی, به‌کارگیری سیستم‌های اطلاعات جغرافیایی در مدیریت ب, سعید جوی زاده