استاد راهنما(Supervisor)

استاد راهنما(Supervisor)

فردی با مدرک تحصیلی دکتری تخصصی(PhD) و حداقل مرتبه استادیاری است که به پیشنهاد دانشجو و موافقت کتبی استاد و گروه تخصصی تعیین می‌شود. حکم استاد راهنما از سوی معاونت پژوهشی دانشگاه صورت می‌گیرد. وظایف استاد راهنما داشتن مسئولیت اصلی در هدایت مستقیم دانشجو و نظارت مستمر بر مراحل مختلف تحقیق(از مرحله انتخاب موضوع تا جلسه دفاع) و تائید صحت علمی مطالب مندرج در پایان‌نامه به عهده استاد راهنما است که مشتمل بر موارد زیراست:

• همکاري با دانشجو در تکمیل فرم پروپوزال پایان‌نامه جهت ارائه به شوراي گروه آموزشی مربوطه.
• نظارت بر اعمال اصلاحات مورد درخواست شوراي گروه و تائید آن و ارسال به شوراي پژوهشی دانشکده
• نظارت بر اعمال اصلاحات مورد درخواست شوراي پژوهشی دانشکده و تائید آن.
• اختصاص زمان مناسب براي راهنمایی و حل مشکلات احتمالی دانشجو در حین مراحل اجرایی پایان‌نامه.
• استاد راهنما موظف است در هر مرحله از تحقیق گزارش مکتوب از پیشرفت کار دانشجو را از وي درخواست کند.
• استاد راهنما لازم است با توجه به امکانات پژوهشی موجود، کار تحقیقاتی دانشجو را به نحوي هدایت کند تا در موعد مقرر به اتمام برسد و مشکلات موجود باید به‌موقع به معاونت پژوهشی دانشکده گزارش شود.
• تشکیل جلسه با مشارکت اساتید مشاور و دانشجو به‌منظور بررسی پیشرفت کار پایان‌نامه و نظارت بر تهیه نسخه نهایی پایان‌نامه جهت ارائه در زمان دفاع.  
• تائید و بازنگري کیفیت علمی و صحت مطالب پایان‌نامه دانشجو قبل از دفاع.
• هماهنگی با معاونت پژوهشی دانشکده جهت انتخاب داور و تنظیم زمان جلسه دفاع از پایان‌نامه.
• آماده‌سازی دانشجو در جهت انجام جلسه دفاع از پایان‌نامه و شرکت در آن جلسه.

وظیفه استاد راهنما پشتیبانی از دانشجوست. این پشتیبانی می‌تواند سه جنبه را در برگیرد.

الف. پشتیبانی فکری

این پشتیبانی در واقع همان کنترل کیفیت است. وظیفه استاد راهنماست که اطمینان حاصل کند که دانشجو در مسیر درستی حرکت می‌کند و پژوهشی که در دست انجام دارد باکیفیت مطلوب پیش رفته و به سرانجام می‌رسد. همچنین استاد راهنما باید این اطمینان را به دانشجو نیز منتقل کند. موفقیت دانشجو، موفقیت استاد راهنماست و شکست دانشجو، شکست وی. این مسئله البته گاه به‌افراط نیز کشیده می‌شود. مواردی را در دوره دکترا دیده‌ام که دانشجو خود احساس می‌کند که آنچه را که باید انجام دهد، انجام داده است و کار وی آماده دفاع است. اما استاد چون نگران شکست احتمالی دانشجو است مانع از دفاع وی می‌شود و مدام خواهان کار بیشتر و بیشتر است. استادانی نیز هستند که خود را چندان در قبال شکست و موفقیت دانشجو مسئول نمی‌دانند و ازاین‌رو کنترل و نظارت کافی بر کار دانشجو اعمال نمی‌کنند.

ب. پشتیبانی احساسی و روحی

انجام پایان‌نامه به‌ویژه در مقطع دکترا فرازوفرود بسیار دارد. دانشجو ممکن است بارها تا مرز انصراف پیش برود. گاه ناامید و سرخورده می‌شود. تحریک و انگیزه دادن به دانشجو و دلگرم کردن وی وظیفه استاد راهنماست. همچنین وظیفه استاد راهنماست که فضایی ایجاد کند که دانشجو در آن فضا احساس کند می‌تواند به‌راحتی پرسشگری کرده و مسائل و دغدغه‌های پژوهشی خود را مطرح کند. اگر دانشجو با نگرانی از واکنش استاد راهنما، به‌جای طرح نواقص کار خویش، آن‌ها را از استادش پنهان کند، این نشان‌دهنده ناموفق بودن استاد در ایجاد چنین فضای روحی و احساسی سالمی است.

ج. پشتیبانی ابزاری

 گاه دانشجو برای انجام پژوهش نیازمند ابزار و منابعی است که تهیه و تدارک آن‌ها به عهده دانشگاه است و استاد راهنما موظف است که اطمینان حاصل کند تا آنجا که در توان دانشگاه است این امکانات در اختیار دانشجو قرار می‌گیرد. حتی در مقررات آموزش عالی برای این مورد، تدابیری اندیشیده شده است. به‌عنوان‌مثال اساتید به ازای فعالیت پژوهشی و انتشاراتی خود، صاحب گرانت (یا همان اعتبار مالی پژوهشی) می‌شوند که می‌توانند آن را صرف هزینه شرکت در کنفرانس یا تجهیزات شخصی (مثل رایانه) کنند. اما مطابق مقررات وزارت علوم از گرانت برای پشتیبانی از پژوهش دانشجو نیز می‌توان استفاده کرد.